- Ιβηρία
- Ονομασία δύο περιοχών της Ευρώπης κατά την αρχαιότητα.
1. Η περιοχή όπου κατοικούσαν οι Ίβηρες, στον χώρο της σημερινής Ισπανίας. Η ονομασία προσδιορίζει ιδιαίτερα το βορειοανατολικό τμήμα της χερσονήσου. Αργότερα, οι Ίβηρες κατόρθωσαν να περάσουν τα Πυρηναία και, προχωρώντας κατά μήκος των ακτών του κόλπου της Λεόν, έφτασαν μέχρι τον Ροδανό, όπου γύρω στα μέσα του 5ου αι. π.Χ. μνημονεύονταν σε κάποια από τις τραγωδίες του Αισχύλου. Την ίδια εποχή οι Κέλτες, προερχόμενοι από τις κεντρικές και ανατολικές περιοχές της Γαλλίας, άρχισαν να εξαπλώνονται προς τα Ν. Από την ανάμειξη των Ιβήρων και των Κελτών σχηματίστηκαν οι πληθυσμοί που ονομάστηκαν Κελτίβηρες. Την περίοδο της ρωμαϊκής εισβολής ήταν εγκατεστημένοι στις κεντροανατολικές περιοχές της Ισπανίας. Η ονομασία ιβηρικός δόθηκε επίσης και στον πολιτισμό που άνθησε στην Ισπανία στο διάστημα μεταξύ του 6ου αι. π.Χ. και της ρωμαϊκής κατάκτησης, και διακρίνεται κυρίως από μια χαρακτηριστική έγχρωμη κεραμική και μεταλλικά αντικείμενα προσωπικής χρήσης (πόρπες, πλάκες ζωστήρων κλπ.).
2. Ασιατική χώρα στην περιοχή του Καυκάσου (η σημερινή Γεωργία), οι κάτοικοι της οποίας ονομάστηκαν Ίβηρες κατά τον 1o αι. π.Χ. Εκτεινόταν στην εύφορη πεδιάδα που διέσχιζε ο ποταμός Κύρος. Οριζόταν στα Β από τον Καύκασο και συνόρευε στα Δ με την Κολχίδα, στα Ν με την Αρμενία και στα Α με την αρχαία Αλβανία. Οι Ίβηρες, αυτόνομοι αρχικά, υποτάχθηκαν αργότερα στους Πέρσες και κατόπιν στον Αλέξανδρο, για να αποκτήσουν και πάλι την ανεξαρτησία τους την εποχή των Διαδόχων. Τότε στράφηκαν εναντίον της Ρώμης ως σύμμαχοι του Μιθριδάτη. Ο Πομπήιος έγινε κύριος της οχυρής θέσης Αρμοζικής (ίσως η Τιφλίδα) και τους νίκησε ολοσχερώς το 65 π.Χ. Τον 7o αι. μ.Χ. υποτάχθηκαν στους Άραβες.
Ο χριστιανισμός διαδόθηκε στην Ι. ήδη από τα χρόνια του Μεγάλου Κωνσταντίνου σταδιακά: μέσω της Τραπεζούντας και Πιτυούντας από τη μία πλευρά και της Αρμενίας και Συρίας από την άλλη. Στις αρχές του 4ου αι. μ.Χ. ιεραποστολή σταλμένη από τον Ευστάθιο Αντιοχείας έφτασε στην περιοχή με στόχο τον προσηλυτισμό των κατοίκων στη χριστιανική θρησκεία· τότε μάλιστα βαπτίστηκε και ο ηγεμόνας της χώρας. Έτσι άρχισε να σχηματίζεται σιγά-σιγά η Εκκλησία της Ι., εξαρτημένη από το πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, με έδρα την Τιφλίδα (455), που στα μέσα του 11ου αι. έγινε αυτοκέφαλη αρχιεπισκοπή. Αργότερα εξαρτήθηκε από τον Ρώσο πατριάρχη, αλλά περιορίστηκε ο αριθμός των χριστιανών.
* * *η (ΑΜ Ίβηρία)1. αρχαία ονομασία τής Ιβηρικής Χερσονήσου2. αρχαία χώρα τού Καυκάσου, στην περιοχή τής Γεωργίας.
Dictionary of Greek. 2013.